Hordhac: Nabad idil ahaantiinba akhristayaal,

waxaan u mahadcelinayaa ALLAH SW, sharaf iyo

karaamo dhamaanteedna waxaa iska leh

MUXAMED NNKH,Illahay xaqa iyo dariiqa toosan ha

ina waafajiyo dhamaanteen “Maqaal(Article) kasta

oo aan qoraa wax uu ka turjumayaa xaalada

dhabta ah ee uu ka hadlaayo, mana aha mid buun

buunin ama beeni ku jirto, isla markaana maaha

mid aan ka gaabsanayo ka hadalkiisa”.

Intaas ka dib:

Sida aan ka war qabno waxaa hadda lugu jiraa wakhtigii (moosimkii) aynu dibadda

gaar ahaan waddanka Sucuudiga u dhoofin jirnay xoolaha nool oo ah dhaqaalaha

keli ah ee lugu kalsoonyahay hadda in dalka laga heli karo, sababta bilahan kor u

qaadda dalabka xoolaheena nool ee dalka Sucuudiga ayaa ah gudajada Xajka oo

sanad kasta malayiin xujaaj ahi iskugu yimadaan guriga barakaysan.

Markii hore: Waxay ahayd wakhti ku beegan 2007, xili Madaxweynihii hore ee

Somaliland Daahir riyaale kaahin uu u xidhay xoolaha nool ee dalka laga

dhoofinaayo nin ganacasade u dhashay dalka Sucuudiga oo Al-jaabiri la yidhaah in

uu keligii dhoofiyo xoolaha dalka dibadiisa loo dhoofinaayo gaar ahaan Sucuudiga

iyo waddamada carabta, ha yeeshee caqabado iyo cabashooyin ay bulshada xoolo

dhaqatada ahi ka gudbiyeen ayuu madaxweyne Daahir riyaale saaray cadaadis Al-

jaabiri, in uu kordhiyo lacagta uu ku iibsanayo xoolaha nool ee dalka uu ka

dhoofinaayo, taas oo ay soo dhaweyeen bulshadii reer miyga ahayd ee xoolo

dhaqatada ahayd, isla wakhtigaasna waxaa waddanka ka baxay tiro badan oo

xoolo ah

Hadda maxaa is bedelay: Wakhtigan hadda la joogo oo xukunka dalka uu hayo

Madaxweyne Axmed siilaanyo, maxaa iska bedelay dhoofkii xoolaha nool?, Maxaa

iska bedelay Al-jaabiri iyo nidaamkii saxda ahaa ee Madaxweyne Daahir riyaale u

dejiyey? Waa side niyadda xoolo dhaqatadda miyga joogta ee ku dhibaataysan

dhiqida xoolahan nool?.

Wakhtigan hadda la joogo oo ah ugu yaraan 8 sano ka dib wakhtigii dawladii hore

sharciyo iyo nidaamyo u kala samaysay xoolo dhaqatada iyo ganacsatada dhoofisa

xoola gaar ahaan Al-jaabiri, ayaanay maanta jirin taasi, ninkan carbeed wuxuu

kasoo iibsadaa xoolaha nool dalka Itoobiya, wuxuu dhaafaa guud ahaan geyiga

bulshada xoolo dhaqatada ah ee reer Somaliland degaan, wuxuu soo iibsadaa xool

uu soo siistay qiimo jaban, ogow sababta qiimaha jaban looga siinayaa waa dalka

uu kasoo iibsanaayo oo aan lahayn Dekad iyo Bad ay ka dhoofiyaan, sidoo kale

wuxuu meesha ka saaray bulshadii reer Somaliland ee qaban jirtay adeegyada

xoolaha lugusoo gaadhsiinaayo Dekadda Berbera oo wuxuu iska yeeshay Baabuur

iyo gaadiid isaga u gaar ah, Al-jaabiri wuxuu neefka xoolaha ah gaar ahaa Adhiga

siisan jiray wakhtigii Madaxweyne Riyaale lacag u dhigantan $35, kala hadda uu

siisto lacag u dhiganta $ 20, taas oo niyad jab ku riday dadkii u soo rafaaday

dhiqida xoolahan nool.

Miyeyna ceeb iyo anshax xumo ku ahayn dawlad iyo dal dhisan in nin ganacsade

ahi u jaro qiimaha uu ka siisanaayo shayga dhaqaalaha ah ee ugu weyn ee ay

leeyihiin oo ah xoolaha nool?, Madaxweyne ma ogtahay in ganacsiga xoolaha

nooli uu sanadba sanadka ka dambeeya meesha kasii baxayo? Se ma ogtahay in

bulshadii dhiqi jirtay xoolaha ee dhaqaalaha iyo wakhtiga gelin jirtay waliba xiliyo

badan oo rafaad iyo jiilaal ah lasoo mari jirtay ay maanta meesha ka baxeen oo ay

soo galeen magaalooyinka, kadib niyad jab markii ay kala kulmeen

ganacsadayaasha shisheeyey ee u jaray qiimaha aan maanta ogynahayn gadbada

bariiska ah in aanay u goynahayn.

Tallo-celin: Madaxweyne si xoolaheenu wax inoogu noqodaa, xoolo

dhaqatadeenuna aanay ugu dhicin baahi iyo diihaal ay ka qaadaan dhaqida

xoolaha, ninka carbeed iyo ganacsadada xoolaha dhoofiyaana aanay u qaadan xaq

aanay lahayn, waxaa kula gudboon in aad go’aan macquul ah ka gaadhid habkan

ay hadda wax u socodaan, madaxweyne ka dhig in xoolaha nool oo ah dhaqaalaha

dalka ay dhoofiyaan gacnasato dalka ah, waxaan ka wadaa ha noqodo ganacsi xor

ah oo cid kasta oo muwadin ahi dhoofin karto hadii aanay jirin shirkad dawladu

leedahay oo wajibaadkan gudata.

Mr-Hamse Bashe (Wiyeer yare)

E-mail: Xamse18@gmail.com

www.facebook.com/Wiyeer

Hargeysa