Gobolka gabilay oo ka mida deegaanda somaliland sida laxaad ka leh xusbiga kulmiye ugu lahaan jiray taageerayaasha ugu baaxada badan oo xiliyadii doorashadii 2010ki ee madaxwayne silanyo u ordayay jagada madaxwaynenimo uu gobolka gabilay noqday gobolada uu codadkii ugu badnaa ee guusha dhaliyay kulmiye ka helay xiligaas oo masuuliyiinta xusbiga kulmiye ee deegaanka ka soo jeeday ay u badnaayeen ruug-cada mabaadiida ay aaminsan yihiin ka run sheega kana dhab ahayd u hawlgalida xusbiga ay ka tirsan yihiin, ayaa haatan badalkoodii ay noqdeen qaar aan lahayn tayadii iyo aaminaadii mabaadiida rasmiga ah ee ay ku shaqaynayaan,a106 sideeda waxa isbadalo taban ku yimaadeen meelo badan oo deegaanada dalka ka mida kadib markii xukuumada talada haysaa ay u igmatay masuuliyiin aan lahayn aqoon bulsho oo ay ku kasban karaan taageerayaal xusbiga gaadhsiin kara guul uu ku hanto hogaaminta dalka markale, gobolka gabilayna waabu ka sii xag-jiraa oo maba la odhan karo cid loogu hagaago oo loo daba-fadhiisto laguna haleeyo ayaa jira, shacbiwaynaha reer gabilay oo ah dad qiyam fayow leh kuna caana inay ka run sheegaan waxa ay aaminsanyihiin isla markaana ah dad hiil iyo hooba leh ayaa wakhti xaadirkan saluug ba’an ka mujinaya cida uga masuula xukumada ee hagi lahayd isla markaana mayalka u qaban lahayd halka ay taageeradooda ku hubsan lahaayeen oo ahayd xusbiga kulmiye, inkastoo aan la odhan karin xusbiga kulmiye maamul ahaan kama dhisna oo kama hawlgalo gobolkaas hadana waxa meesha ka maqan waa masuuliyiintii qaranka ee xukuumada ka tirsanayd ee intijaaha shacbiga ku hubsan lahayd halka uu hayaanka geedigu yahay taasina aanay muuqan oo maanta masuul ay wax waydiin karaan ama jihayn kara aanay arkayn, isla markaana lagaba yaabo in taageerada iyo cududa shacbiwaynaha gobolkaasi uu qaybsamo taas oo ah mid aan looga baran gobolka gabilay oo ahaan jiray meelaha lagu kala badiyo.
dabcan iyadoo ay dayaca siyaasada iyo saluuga dadyawga ku dhaqan gobolka gabilay ay ka qabaan masuuliyiinta maanta mayalka u haya jaan-goynta siyaasada ee ka soo jeeda deegaanka gabilay ay tahay mid hungo u dhaw ayaa hadana ay u sii dheer tahay in minqiyaaskii laga saaadaalin jiray halka taageerada gobolkaasi ay marayso aan maanta la saadaalin karayn taas oo ay fure u tahay baadigoobka ay reer gabilay ugu jiraan cidii hagi lahayd ama jihayn lahayd ee isku duubnida gobolka ka shaqayn lahayd oo aanay haynba raacdadooda kadibna ay ka cabsi qabaan in ay ku timaado tafaraaruq aanu gobolku lahaan jirin.
isku soo wada duubo gobolka gabilay waxa uu tabayaa waa masuuliyiinti xukumada ugu jirtay oo aan ahayn kuwo bulshada gobolkaas saamayn ku leh ama isku hayn karaya dadka ka soo jeeda deegaanda gobolkaas balse masuuliyiintaasi ay isugu biya shubteen inay kala jajabiyaan umada gobolka ee isku duuban taasina ay gobolka dhaxalsiinayso furfur ku yimaada cududii ay lahaan jireen oo noqonaysa in gobolkii lagu kala badin jiray uu haatan noqdo mid aan lahayn saaamayntii uu lahaan jiray.
Waa Qalinkii c/risaaq maxamed axmed
