Hargeisa(GNN):-Biyo la’aan aad u xun ayaa soo foodsaartay bulshada ku dhaqan Deegaamada hoos-yimaada Degmada Dacarta ee Gobollka Maroodi-jeex, kaddib markii ay dhamaadeen Baliyadii iyo meelihii kale ee ay dadku ku Kaydsan jireen Biyaha Roobka oo ay Xoolaha iyo Dadkuba ku noolaayeen.
.JPG) |
Arrintan ayaa sababtay harraad iyo soomal-haad nololleed oo dad iyo duunyaba saameeyey oo ka jira inta badan Degmada Dacarta iyo Nawaaxigeeda, waxaanay dadku iminka ku tiirsan Biyo qiimaha lagu Iibiyaa aad u sareeyo oo ay halkaa geeyaan Booyadaha Biyaha ka ganacsadaa, kuwaasoo lacag aad u qaali ah ku Iibiya, sida ay sheegeen Maamulka Dawladda ee Degmada iyo Dadka halkaa ku dhaqan oo Warbaahinta
la hadlay.
Dhinaca kale, waxa Deegaamadan ka dilaacay Xanuunno uu kamid yihiin Jadeecada iyo Kixda oo Carruur badan soo riday, iyadoo aanay jirin xarumo caafimaad oo lagu daweeyaa “ lix Carruur ah oo aan dhalay waxa ku dhacday Jaddeeco iyo Kix, waxaanay Jiifaan gurigii oo ka fog Magaalada. Qaarkood way ka soo kabanayaan xannuunkaa, balse wali way u jiifaan” sidaas yidhi Saleeban Cali oo ah Aabe 42 jir ah oo dhalay 6 Ubad ah, kuna nool deegaanka Diini-goobaale oo dhinaca Koonfur galbeed kaga beegan Magaalada Dacarta,
Waxaanu intaa ku daray “ Wax dhakhtar ah nooma dhawa oo Hargeysa ayaa noogu dhow, Kharash aan ku geeyo ma haysto oo dadku waa iska tabcaan” ayuu raaciyey, isagoo tilmaamay inay sii kordhayaan dadka xannuunkaasi soo ritay oo u badan Carruur aad u da’ yar, kuwaasoo sida uu sheegay aan helin talaalka lagaga hortago xannuunkan.
“waxaanu arragnay dad badan oo ay ka muuqdaan Calaamadaha xannuunka Jaddeecada iyo kuwo ka cabanaya xannuuno kale”sidaasna waxa Warbaahinta u sheegay Dr. Maxamed Axmed Aw Xuseen oo kamid ahaa xubno ka soo jeeda Deegaanka oo howl-gal caafimaad oo mutadawacnimo ah ka fuliyey Degmadan, kuwaasoo boqolaal Qof oo bukaan socod ah Daaweyn iyo daryeel caafimaad ugu fidiyey xarunta Caafimaadka ee Magaalada Dacarta oo tan iyo markii la dhisay aan wax adeeg ah lagu qaban.
Dr. Maxamed ayaa sheegay inay cabashooyinka ugu badan ee dhinaca Caafimaadka ee ay la kulmeen ahaayeen nafaqo-darrada iyo Dhiig yaraanta, taasoo u badan Hooyooyinka iyo Carruurta da’doodu ka hoosayso toban jirka, waxaanu ku taliyey inay Dawladda iyo Hay’addaha ka shaqeeya Caafimaadku Kaalmo deg deg ah gaadhsiiyaan Bulshada halkaa ku dhaqan oo uu tilmaamay inay aad ugu nugul yihiin dar-xumadda iyo diifaha ku gedaaman noloshooda.
Guddoomiyaha Degmadan Cabdiraxmaan Yuusuf Maxamuud oo isna hadlay, ayaa ka dayriyey duruufaha qalafsan ee ku gedaaman Bulshada, waxaanu tibaaxay inay dedaal badan ku jiraan maamul ahaan sidii adeegyada aasaasiga ah ay uga hir-gelin lahaayeen Deegaanka, loona taakulayn lahaa dadka jilicsan, isagoo dhinaca kale u mahad-celiyey Koox isugu jirta Dhakhaatiir iyo Kalkaaliyeyaal Caafimaad oo si mutadawacnimo ah daryeel caafimaad ugu fidiyey Dadka, kuwaasoo uu sheegay inay ilaa Afar Boqol oo qof qaabileen muddo hal maalin. “ Dhakhaatiirtu waxay Daaweyn iyo la-talin Caafimaad siiyeen ilaa Afar Boqol oo qof, aadbay nooga gacan siiyeen dhibaatada iminka jirta ee dhanka Caafimaadka, wixii kalena kollay dedaal ayaan ugu jirnaa sidii waxaanu ugu qaban lahayn Dadka, waxaannan ka codsanaynaa Dawladda inay dhibaatooyinka Biyo la’aanta iyo Xannuunnnada iminka dilaacay wax nagala qabato”.
Xubno kale oo ka soo jeeda Degmada oo uu ka mid yahay Eng. Axmed Cabdi Ibraahim iyo Cabdilaahi Axmed Muxumed oo warfidiyeenka kula hadlay Magaalada Dacarta, ayaa ugu baaqay Xukuumadda iyo Hay’addaha waddanka ka shaqeeya inay gurmad deg deg ah oo dhinac walba leh la soo gaadhaan Bulshada halkaa ku dhaqan.
Xukuumadda Somaliland, ayaa todobaadkan ku dhawaaqday inay Abaar baahsani ka jirto 47% Gobolada iyo Degmooyinka dalka, taasoo ka baaxad balaadhan Abaartii sanadkii hore ka dhacday Gobolada Bariga oo baaxaddeeda lagu qiyaasay inay 43% saameysay dalka oo dhan.
Deegaamo ay kamid tahay Dacartu ayey Roobabkii lagaga soo doogay Abaarahaas ee Dayrta iyo Gu’guba ku yaraayeen, taasoo sabab u ah dhibaatooyinka Biyo la’aantu kamid tahay ee iminka ka taagan, iyadoo marka horeba dayac faro badan oo dhanka adeegyada aasaasiga ah iyo mashaariicda horumarinta ahi ka jireen degmadaas, sida ay sheegeen dadka deegaanku.
