Somaliland: Dib-u-socodka Mucaaridka iyo Duruufaha Doorashooyinka”Faallo

“waxa muuqata in uu wakhtigu daaha ka rogay in doonista Mucaaridku ay tahay dib-u-socod ee aanay doorasho doon, taasina ay fursad dahabi..” W/Q: Suxufi Saleeban Cabdi Cali Kalshaale

Maalinba maalin ku ilow, sanadba sanad ku ilow, marxaladba marxalad kale ku ilow. tani waa meselada ka taagan masraxa siyaasadda Somaliland labadii sannadood ee u dambeeyey ee ah muranka u dhexeeya Xisbiyada Mucaaridka iyo dhinaca muxaafidka oo ay dabcan aragti wadaagaan mujtamaca kale ee jecel in maslaxada iyo midnimada qaranku ay noqoto mid ka fayoow muranka xaajooyinka ku lifaaqan meertooyinka siyaasadda iyo maalmaha is-riixaya.

laga soo bilaabo bishii December ee sanadkii 2017, markii lagu kala guulaystay Doorashadii madaxtinimada, waxa saaxada siyaasada caado ka noqotay ku jiq-sii iyo xaalad dib iyo hore u socod ah, taasoo ay bulshadu ku jahawareertay, una nuglaatay ruxmada dabeysheeda. wallow marba marka ka dabeysa dareenku isugu biyo-dhacayo in aan qaranka dani ugu jirin wakhti kaga luma xaajooyin ka dhigan sakaaro way cabtaa iyo ma cabto, ama si kale haddii loo sheego wax aan sakaaro ka biirsan.

Ugub maaha ee waa curad, doodda iyo yooyootanka arrimaha Doorashada, gaar ahaan farqiqa u dhexeeya muxaafidka iyo mucaaridka, laakiinse arrinta cusub ayaa ah in doorka mucaaridku noqday mid ka talinaya in aan hore loogu socon dariiqa qabsoomida Doorashooyinka soo socda, kuna yuruursaday “shalay maanta ka wanaagsan”, taasoo ragaadin iyo raafo jebin ku ah geedi-socodka howlaha Doorashooyinka iyo xasiloonida saaxada siyaasadda.
Arrintan waxa ka markhaati kacaya xaajada iminka muranku ka taagan yahay ee ah dhismaha Guddida Doorashooyinka, taasoo marka lala akhriyo caqabadii labada sannadood taagnayd si cad uu muujinaysa in aanu ilaa hadda caddeyn qorshaha xisbiyada mucaaridka ee mustaqbalku.

Dib haddii aynu milicsano dhamaadkii sanadkii 2017-ka iyo bilowgii 2018-ka xisbiga Waddani waxa uu mowif adag oo diidmo ah ku daadifeeyey guddidii hore ee Doorashada oo uu dalbaday in la kala diro, isagoo ku eeddeeyey in ay si khaldan u maamuleen Doorashadii madaxweynenimada ee lagaga guulaystay, warkiisana waxa uu ku qotomiyey “Kuma kalsoonin guddida Doorashada ee hala kala diro”.

Laba sannadood ayey qaadatay in xisbiga WADDANI ku qanci waayo in hore loogu socdo howlaha doorashooyinka, iyadoo waxa uu diiddan yahayna ahayd guddidii Doorashada ee markaas joogtay, oo uu madaxweynuhuna dhankiisa ku adkaystay in aanu haynin sabab iyo dariiq sharci oo uu ku kala diro.

Waa laga wada dheregsan yahay oo bulshada war kuma seegana’e guddidii hore markii wakhtigu ka dhamaaday, waxaa khasab noqotay in la dhiso guddi cusub oo ay sugayaan howlaha baaxada leh ee Doorashooyinka Wakiillada iyo deegaanka, iyadoo uu gabagabow ku dhawaa xilliga goleyaashaasi doorashadooda loo asteeyey.

Dhismaha guddida cusub oo lafteeda lagaga heshiiyey wadahadallo muddo socday, ayaa la soo gaadhay dhamaadkii sanadkii tegay ee 2019-ka, iyadoo waliba xisbiyada mucaaridka si seeto dheerays ah looga qanciyey qorshe ay wateen oo ah in la kordhiyo tirada xubnaha Komishanka, waxaanay xisbiyada mucaaridku bilowgiiba si ka qalafsan kuwii hore saluug ka muujiyeen xubno kamida guddida cusub ee la magacaabay, gaar ahaan saddexdii xubnood ee uu madaxweynuhu soo xulay. taasoo uu xisbiga WADDANI u hakiyey xubintii uu soo magacaabay.

Iyadoo uu xisbiga WADDANI xubintiisii la noqday, ayaa Lixdii xubnood ee kale ee ay soo kala magacaabeen Madaxweynaha, Golaha guurtida iyo xisbiga UCID golaha Wakiilladu ansixiyeen horaantii bishii December, Maxkamadduna dhaarisay, kaddibna ay xilkii kala wareegeen guddidii hore ee wakhtigoodu ka dhamaaday, jaranjaradaasoo dhamaystirtay dhismaha Komishanka cusub, wallow ay lagama maarmaan tahay in uu xisbiga WADDANI soo buuxiyo xubintiisa.

Marxaladani Waa halka ay ka bilaabantay silsilada cusub ee caqabada khilaafkuye, markii uu murankan dambe ee ilaa hadda socdaa istaadhmay ee uu sara-maray samaanta iyo saqafka siyaasadda, xaaladuna isu bedeshay kala-fogaanshiyo ilaa heer ah, waxa ay xisbiyada mucaaridku mar kale hadh-dacaar ka heleen Odayaal iyo culimo-awdiin isu xilqaamay soo dabaalida xiisada murugtay ee u dhaxaysa Xisbiyada mucaaridka oo dhinac ah iyo dhamaan Hay’adda kale ee dastuuriga ah oo isku dhinac ah.

Ergada Odayaashu intii ay socotay, shaqada kale ee Qarankuna way socotay oo ma jirin sabab hakad loo gelayaa, sidaa awgeed waxa mudaddaas dhamaystir ku dhawaaday howshii dhismaha guddida Doorashada oo xataa sidaan kor ku sheegnay xilka la wareegay. waxa kale oo muddo-kordhin loogu quruurruxiyey Golaha Wakiilada oo kama dambeystii wakhtiga doorashadoodu ahayd dabayaaqadii sanadkii tegay, balse mar kale fursad muddo-kordhineed bannaanka ka helay.
Odayaasha Ergada dhexdhexaadineed isu xilqaamay oo Qaranka ka mudan Ixtiraam weyn, iyadoo sida ay iyaga la ahayd aan talo seegin, waxa ay soo saareen badhtamihii bishii December go’aamo ka kooban shan qodob oo ay ugu shishlaayeen in la kala diro guddida cusub ee Doorashada ee shaqada la wareegay, in la soo celiyo guddidii hore iyo in muddo-kordhinta golaha Wakiillada dib loogu noqdo marka khilaafka Komishanka laga heshiiyo.

Go’aamadan soo jeedinta ah markii ay guddida dhexdhexaadintu soo saareen, dadka siyaasadda falanqeeyaa siyaabo kala duwan ayey uga hadleen, waxaanay aragtiyuhu u badnaayeen in qodobadani labada dhinacba laf-dhuun gashay ku ahaayeen, waa xukuumadda iyo Xisbiyada mucaaridka’e, waxaase yaab iyo lama filaan noqday in ay markiiba labada xisbi mucaarid iyo xisbiga talada hayaaba si isku mida u soo dhaweeyeen, wallow qolada kulmiye ay si’ uga afeef dhigteen fulinta qodobada guddidu soo saartay oo ay suurtogalnimadooda xagga sharciga ula faadhumaysteen.
Haddaba, inkasta oo ay Odayaasha dhexdhexaadintu dedaalleen, tallona aanay ka hoosin sida laga aaminsan yahay, haddana soo jeedintoodu guddoon iyo garowshiyo ka bacdi, waxa ay albaab cusub oo xaalada uga sii dartay ku furtay khilaafkii hore.

waxaanu sidoo kale go’aankoodu baahiyey dooddii dhismaha guddida Doorashada oo markii hore ku koobnaa yooyootankii xisbiyada iyo hay’addaha kale ee dawliga ah, laakiinse ay darafyo kale danno-dhaadhiyeen.
Marka la naqdiyayo soo-jeedinta guddida dhexdhexaadinta, waxa kale oo ka dhashay buuq xal u helidiisu haddii sida ay soo jeediyaan lagu khasbanaado halis ku tahay shuruucda dalka, kana xujjo culus arrimihii hore laysugu hayey.

Hase yeeshee, arrinta cajiibka ah, xiisaha gaarka ahna abuurtay ayaa ah inay Xisbiyada Mucaaridka , gaar ahaan xisbiga WADDANI uu si kedis ah u soo dhaweeyey in dib loo soo celiyo guddidii hore ee shaqadu ka dhamaatay oo uu laba sannadood ku talinayey in la kala diro, isla markaana aanu ka qaybgeli doonin doorasho dambe oo ay qabtaan, taasoo uu hadeer kala mid yahay xisbiga kale ee UCID oo marna duris iyo kalsooni-darro la mida WADDANI aan ka muujin guddidan hore, kaas oo waliba isagu shahaado-sharaf siiyey xubnihii guddidaas.

Xisbiga WADDANI iyo jaalkiisa UCID, ilaa maalintii go’aamada xeer-beegtida is-xilqaantay soo baxday, waxa uu ku adkaysanayaan in la kala diro guddida cusub, kuwii hore la soo celiyo, taasoo aan la aqoon wax uga caba iyo ujeeddada keentay isbedelka ku yimi mowqifkii uu hore uga taagnaa guddida hore ee xafiiska baneeyey oo aan marna laga filayn xisbiga WADDANI in uu kalsooni u muujiyo.

Tani, waxa ay xeel-dheerayaasha Siyaasadda iyo bulshada kale ee caadiga ahba u iftiimisay in aanay xisbiyada mucaaridku lahayn qorshe cad iyo qadiyad dhabaha u xaadhaysa sidii doorasho dalka uga dhici lahayd, iyadoo isweydiinta dhinacna loo dhaafi waayey ee jawaabteedu adkaatay ay tahay, “ujeeddada qarsoon ee uu xisbiga WADDANi hadda u aqbalay in guddidii hore lagu soo celiyo xafiiska Komishanka oo ay doorashada qabataan”, taasoo ah su’aal maskaxdoodda ka deggi wayday waayeel iyo da’da yar qaybaha bulshada Somaliland.

Sidaasooy tahy, marka la eeggo marxalada uu hadda marayo khilaafka labada sannadood socday ee uu Xisbiga WADDANI muduciga ka yahay,kuna talaalmay xisbiga UCID, waxa muuqata in uu wakhtigu daaha ka rogay in doonista Mucaaridku ay tahay dib-u-socod ee aanay doorasho doon, taasina ay fursad dahabi ah mar walba siinayso xisbiga talada haya Kulmiye oo durba laba sannadood u dhamaadeen wareegga labaad ee uu ku guulaystay hogaaminta dalka, dib-u-dhaca Doorashada wakiilladuna dib-u-sii riixi doonto duruufihii jiri jiray dartood xilligii caadi ahaan ay dhici lahayd doorashada Madaxweynuhu.

Gebagebadii, duruufahan is-diidmooyinka daneeyayaasha doorashooyinka ka abuurmay waa kuwo aan qaranka dani ugu jirin oo deel-qaaf iyo dibin-daabyo ku ah nidaamka dalku ku nabad iyo caano maalay ee doorashooyinka dimuquraadiyada ku dhisan iyo xisbiyada badan,sidaas darteed waxa lagama maarmaan ah in ay xisbiyadu ka waantoobaan siyaasadda shalay maanta ka wanaagsanta ah ee ay kula dhaqmayaan Xukuumadda.

W/Q: Suxufi Saleeban Cabdi Cali Kalshaale
Email: curad1986@hotmail.com