Wargeyska kasoo baxa dalka Kenya ee The Daily Nation ayaa lagu qoray warbixin cinwaan looga dhigay “Kenya waa inay joojisaa marmarsiinyada ay u sameyneyso muranka badda ee kala dhexeeyo Soomaaliya”.
Warbixintan oo uu qoray nin lagu magacaabo Kemoli Sagala oo ku takhasusay arrimaha amniga iyo maamulka ayuu ku sheegay in Kenya aysan sii ahaan karin “deris wanaagsan” balse awood dowladeed ay u adeegsato xallinta khilaafka.
Wuxuu sheegay in golaha amniga qaran ee Kenya ay howshiisu tahay istaraatiijiyad ah “difaacidda shacabka iyo ka hortagga dandaansi uga yimaado dalalka dibadda, si aanan loo lumin dhulka, sii looga gaashaanto damaca dalalka wada dhul boobka isla markaasna Soomaaliya ay arrintaasi dooneyso,” sida ku qoran Wargeyska.
Wuxuu qoraalkiisa sidoo kale ku xusay “waa in la hakiyaa duullaanka shisheeye gaar ahaan shirkadaha doonaya inay ka faa’ideystaan shidaalka dhulka lagu muransan yahay ee u xaglinayo dhinaca Soomaaliya”.
Wuxuu ka dhawaajiyay in golaha amniga qaran ee Kenya laga doonayo inay xalliyaan deegannada ay ku muransan yihiin Kenya iyo Soomaaliya si ay u kala caddeeyaan xuduudaha gobolka.
Maqaalka waxaa lagu sheegay in dalalka Kenya iyo Itoobiya ay dhibaato kala kulmeen taarikhda dheer ee dadaalka Soomaaliya ee dib usoo celinta dhulkooda, tusaale ahaan, Soomaaliya waxay duullaan ku qaaday Itoobiya bartamihii sannadkii 1977-kii, si ay ula wareegta dhulka Ogaadeeniya “iyadoo ka duuleysa fikradda ah helidda dhulka Soomaali weyn.”
Wuxuu sheegay in Kenya ay muddo dheer taageereysay mideynta Jamhuuriyadda Soomaaliya balse hadda la joogo xilliggii siyaasaddaas si degdeg ah loo baddali lahaa.
Kiisas hore oo ay go’aan kasoo saartay maxkamadda caalamiga ah ee caddaaladda oo ku saleysnaa murannada badda ee ka dhexeeyay dalal Afrika, ayaa muujinaya in go’aanka kasoo bixi kara maxkamadda uusan Kenya meesha waxbo u yaallin, ayaa lagu yiri maqaalka.
Waxaa uu yiri “Waxbo kama khaldano in laga baxo heshiisyada caalamiga iyo xubin ahaanshaha. Dagaalka ma ahan arrin wanaagsan balse xoojinta nabadda guud ahaan caalamka waxay ka timid guulaha ay gaareen militariga”
Ugu dambeyn, maqaalka ayaa lagu soo gabagabeeyay in xiriirka diblumaasi uu yahay mabaadii’da dhexdhexaadka ah ee kaalinta Kenya ay kaga jirto gobolka balse in muranka lagu xalliyo qaab diblumaasiyadeed waa in laga fogaado, laakiin adeegsiga awood militari, waa go’aanka kama dambeysta ah.
Muranka Kenya iyo Soomaaliya ee xadka badda wuxuu haatan socdaa ku dhawaad 10 sano, wuxuuna ku saleysan yahay sida loo cabbirayo xadka badweynta Hindiya ee labada dhinac.
Soomaaliya waxay dooneysaa in cabbirka xadka badda si toos ah loola dhiririyo xadka dhulka, halka Kenya ay dooneyso in la weeciyo.
Baaxadda ay ku fadhido badda lagu muransan yahay waxaa uu gaarayaa ilaa 100,000km oo isku wareeg ah.
Maxkamadda caalamiga ah ee (ICJ) ee fadhigeedu yahay Hague ayaa qaadaysa dacwad dhanka badda ah oo ay dowladda Soomaaliya u gudbisay 2014, ka dib markii ay guldareysteen wadaxaajood labada dhinac u dhaxeeyay.
Xukuumadda Nairobi ayaa muddo dheer ku adkaysanaysay in go’aanka xudduudda lagu salaynayo tii la jaangooyay xilligii gumaystaha ee dhanka bari.
Balse Soomaaliya ayaa dhankeeda sheegtay in xadka lagu salaynayo dhanka Koonfur bari iyada oo la eegayo xudduuda dhanka dhulka.
Kiisaska muranada ee la geeyo maxkamada caalamiga ah ee ICJ ayaa go’aan ka gaaristooda waxay qaadataa muddo sanado ah.
