Sidaynu ognahay waxaa ka jirta gobolada Somaliland kala taganaan dhinaca, dhaqaalaha, horumarka iyo xasilooninada ah.
Kala taganaantasi waxay ahayd mid is biirsatay ilaa xiligii aynu bilownay dhismaha nidaamka dawladnimo oo aynu ka soo bilaabi karno xukuumadii AHN M. I. Cigaal.
Waxaan u aanayn karaa kala takanaantaasi in ay ku timid nidaam qorshaysan oo ay ka danbeeyeen dad aqoon yahaniin ah oo u dhuundaloolay xukumada, hayaddaha UN ta iyo kuwa samafalka caalamiga ah ee xafiisyadoodu ku koobnaayeen Hargeisa iyo Berbera. Dadkaas aqoonyahanada ahi waxay war bixin ku siin jireen hayaddaha in dalka Gobolada Barri aan amnigoodu sugnayn haba sii kala daraadeene.
Dhinaca Dawlada iya waxaa loo weel sameeyey in aan horumarku dhaafin gobolada Galbeed iyadoo ay ka adeegayaan si dadban iyo si toos ah dadkii abaabulaa ee aqoonyahanadda ahaa waana halka uu ka soo unkamay xeerka Cashuuraha ee xeer 12.
Xiliyadii Xukumadii Cigaal iyo xiligii Tuurba dalku waxaa uu ku jirey dib u dhis, laakiin badhtamihii Xukuumadii Riyaale waxaa laga guurey nidaamkii dib u dhiska ee Hayaddaha Calamiga ahi iyagu ay qorshayn jireen mashaariicda isla markaana toos ay u fulin jireen qorshahooda mashaariicda, xukumaduna wada shaqayn uun ay la lahayd oo wax awood ah qorshayntaas iyo fulintaas ku may lahayn, baahi sheegasho mooyee.
Xukuumadii Riyaale waxay bilooyday diyaarinta mashariicda horumarideen iyo in ay dhaqaalaha ay deeq bixiyayashu balanqaadeen toos loogu soo shubo sanduuqa horumarinta Somaliland.
Mashaariicdaasi waxay la kowsatay xukuumadii Kulmiye ee Siraanyo, nasiib darro mashaariicdaasi waxaa maamulkeedu caganta u galay shabakadii abaabuleyd ee Xudunteedu ayna Gobolka Maroodijeex iyo Saaxil dhaaqsiisnay.
Ilaa xukumadii Egaal ilaa xukumadan Muuse Biixi da deeqaa caalamiga ah iyo Cashuuràa dalkuba 80% waxay gashay gobolada Galbeed siiba Maroodi jeex iyo Saaxil waana sababta ay gobolada galbeedka Somaliland uga horumar iyo Xasilooni badan yihiin goboladda Barriga. warbixinaa waxaa lagu siiyaa caalamka in aan gobolada bari nabad gelyadoodu sugneyn.
Bishi hore ee November 2021 dhamaadkeedii Xafiiska Dawlada Ingiriiska ee FCDO ( Foreign, Commonwealth
& Development Office) wuxuu muwaadiniintiisa uga digay in ayna u socdaali karin gobolada bariga Somaliland (Togdheer, Sanaag iyo Sool) waana goboladii 1990s sida badheedhka ugu calaamadsanaa raggii Hayaddaha Caalamiga warbixinta siin jiray ee Hayaddaha Hargeisa ku horjoogay si ay keligood u maalaan ( shaqaale, kiro, qandaraas gaadiid iyo sarif lacageedba).
Dhanka kale waxaa Xafiiska UK ee FCDO muwaadiniintiisa faray in ay seddexda Gobol ee Galbeedka Somaliland ( Borama, Saaxil iyo Maroodi-Jeex) si taxadir leh ugu safraan. Ilaa sigaashamadii warbixinta la siiya dawladaha shisheeyaha iyo hayaddaha waxba iskama bedelin.
Gobolka Maroodi- jeex oo aanan kala qaadayn iyo Saaxil waa halka cadaalad xumada dalka laga maleego dalkuna labadaa gobol ayuu u xidhiyahay si arxan darro iyo xaalad abuur soo jireen ah oo gaamurtay.Weli majaraha ayey u hayaan adeeg kasta oo bulsho iyo warbixin kasta oo debeda u baxda kooxdii danleyda ahayd oo sii tarantay.
Maanta haddii golaha xeer dejintu uu xeerka cashuuraha ee xeer 12 wax ka bedel ku sameeyo gobolada dalku way isku soo dhadhawaan dhinaca horumarka iyo xasiloonidaba.
Diihaal gabowdaa fadhida damasha waaweyn!
Waxa qoray. Maxamuud Aw Xasan Caraale
