Qof kasta oo Hargeysa kunool, gaar ahaan ka ag dhow meelaha suuqyada ahi, wuxuu subax kasta iyo habeen kasta indhaha ku dhuftaa kooxo dhalinyaro darbi jiif ah oo meel ku urursan kuwaas oo iskugu jira lab iyo dhedig, ama rag iyo haween, tanni dadka aniga ila midka ahi waxay dareemaan ka xishood iyo dareen aanay jecelaysan, waxayna naftu ku qasabtaa in ay kala dareeriyaan oo gabdhahana dhinac u eryaan wiilashana dhinac.
Laakiin tanni hadda faraha ayey ka baxaday, waxayna noqotay mid hal qof iyo toban qof midna aanu wax ka qaban Karin, waxayna gaadhey ilaa heer hadhka cad ee maalintii iyagoo raxan raxan ah si aan baqdin iyo damqasho kamuuqan ay u dhex lugeeyaan suuqyadda iyo jidadka waaweyn.
Saacadu waa tobankii habeenimo (10:00 pm), waxaan kasoo baxay suuqa oo waxaan u jarmaadayey xagg hoyga aan deganahay, laakiin ayaan darro markii aan soo gaadhay meel aan aad uga fogayn biriijka weyn ee hargeysa oo ay kuyalaan meherado iyo sharkado ganacsi ayaa ishaydu waxay aragtay wax aanay hore u arki jirin laakiin dhegtayda maqal ku ahaa; Waa tiro wiilal iyo gabdho iskugu jira tiro ahaana gaadhaya ilaa toban qof, intooda badan waa isku da’a siiba da’ada dhowr iyo toban jirada ah, marka laga tago saddex yaryar oo dhex ordaaya, tiro ahaan may kala badnayn wiilasha iyo gabdhuhu, kuwo kamid ahi waxay go’yaal iyo jawaano huwanaayeen sakad aad u dheer oo dayr ah, halka qaar kamid ahina faro ka-ciyaar iyo is baacsi ku jireen, runtii waxaa I galay dareen qiiro muwadinimo lehi kujirto, Anigu keligay waxba kama qaban karahayn, halka dadka waddada maryaana tiro ahaanba ay iska yaraayeen, waxaa la ii sheegay in tanni aanay ahayn markii kowaad iyo labaad toona ee ay jiraan meelo badan oo sidan ah oo hargeysa dhexdeeda ah.
Intii aan waddada ku jiray waxaan is helnay laba nin oo masuulo ah waxaan ka waddaa caqli gal ah, Mid kamid ahi waa dhakhtar ka shaqeeya dhakhtarka weyn ee hargeysa, halka ka kalena yahay nin kamid ah culimada ka adima ama masuul ka ah mid kamid ah masaajidadda suuqa hargeysa kuyaala.
Waxaa noo bilaamay haddal iyo faaqidid arimaha noocan oo kale ah, ninkii ka shaqaynayey caafimaadka isagoo yidhi, “Xaladani maaha mid aniga layaab igu ah” runtii waxaan weydiiyey sababta uu sidaas u leeyahay, wuxuuna ii galay sheeko dheer laakiin dulucda ay xambaarsanayd ay ahayd sidan“Waxaa wakhti aan sidaas u sii fogayn dhakhtarka qaybta dhalmada la noogu keenay gabadh, da’a ahaan aad u yar ay ka muuqato diif iyo nolol darxumo lehi, kuwa siday waxay ahaayeen dhalinyar hablo iyo inamo iskugu jira oo iyga laftoodu ahaa darbi jiif, waxay noo sheegeen in aabihii ilmahan yar lahaa aanu jirin, sidoo kale waxay nooga warameen in ay kunoolyihiin dooxyada hargeysa, yihiin darbi jiif, gabadhii waxay u baahatay dhiig laakiin nasiib wanaag dhiig dhakhtarka yaaley ayey is yeesheen oo aan ku shubnay, Way umushay waliba si fiican ayaa loo daryeelay” isaga oo sheekadii ii wadda ayuu ku booday mid kale oo wuxuu igu yidhi “Intii kadib waxaa nasoo maray tiraba saddex!” wuxuuna ii raaciyey anigu imaka waan la qabsaday oo waxaan ogaaday in ay jiraan dad tiro badan oo kunool gidaarada iyo meelaha dooxyada ah, Waxaan idhi waa cajiib; Waxaa hadalkii la wareegay ninkii mu’adinka ka ahaa masaajidka, wuxuu noo sheegay in maalin walba masajida wakhtiyada salaada arko caruur sidan oo kale ah wuxuu kubilaabay “Maalin walba waxaa masaajidadda laga eryaa tiro caruur ah, da’a ahaan kala duwan, waxaan la yaabay hablo yaryar oo sita caruur aad u yar yar oo ay leeyihiin anaga ayaa dhalnay, baadhitaan aanu sameeynay waxaan ogaaney in cuntada iyo wax ay kunoolyihiin ay ka helaan dawarsiga masaajidadda, halka habeenkiina ay u hoydaan gidaarada iyo meelaha biriijyada hostooda ah” waxay igu noqotay arin kale oo cajiib ah, waxaanan weydiiyey oo miyaad wax ka qabataan oo waliba jeelka ku gurtaan, wuxuu iigu jawaabay “Dad badan oo wanaagasan ayaa arintan isku da’ayey haddana ma suuroobin oo waxay iska dhigaan masaakiin, Iskadaaye oohinta iyo calaacalka ay sheeganayaan ayaabad ka naxaysaa oo ka damqanaysaa”,anaga oo sheekooyinkii hayna, mid kastaana la yaabanyahay xaalada halista ah ee ay marayaan darbi jiifkani ayaanu kala baydhnay oo is macasalaameeynay.
Haddaba akhriste maxaad ka dareentay xaladan kala duwan ee aan ka sheekeeyey? Miyeyna tanni u horseedi Karin caruurta yar yar ee waalidkood edebta iyo anshaxa wanaagsan ee islaamka ku barbaariyey in ay beri ka maalin ku daydaan kuwan la da’ada ah ee xabagata iyo xashiishada dhuuqaya, isla markaana iyaga laftoodu ah bulsho hoose oo aan la dareenaneyn.
Dhanka kale inta badan wadamada Afrika waxaynu maqalnaa qalalaase iyo rabshado qarxa xiliyadda doorashooyinka iyo xiliyo kale oo badan, laakiin inaku hadii aynu nahay shacabka muwadiniinta ah ee Somaliland ma fahansanin cida sida dhabta ah uga dambeysa rabshadaha kadhaca wadamo badan oo Afrika katirsan, waxaynu aaminsanahay in ay yihiin muwdiniintii dalalkaas oo dawladooda ka cabanaaya ama xisbi u mudaharaadaya, laakiin xaqiiqadu sidaas maaha ee waa inta badan dadka aan lahayn meel ay ku kabtirsadaan sida derbijiifta iyo xabaglayaasha oo loo adeegsado dano gaar ah iyaga oo lasiinaayo dhaqaale yare, isla markaana iyagu dal iyo dad midna dan iyo ujeedo ama mustaqbal dambe kamalaha, waayo waxaabay jecelyihiin dagaalka iyo qalalaasaha oo nabada way ku dhintaan, meel fog ha eegin bal xasuuso dagaalada iyo qalalaasaha kataagan Magaalooyinka Soomaaliya ee aynu jaarka nahay, waxay dagaal iyo qax ku jireen mudo soddon sano gaadhaya, dadka sida dhabta ah u sameynaaya qaraxyada iyo rabshaduhuna maaha muwadiniintii dalka iyo dadka lahayd ee waa darbijiif iyo xabkoolayaal waaweynaaday oo helay cid ku daneysata markii dambena faraha kabaxay oo la maamuli kari waayey.
Tallo:
Gunaanadkii waxaan kusoo afmeerayaa qoraalkan, in qof iyo laba toona aan waxba lagaga qaban Karin bulshada sidan ah, isla markaana ay u baahanyihiin in gacan dawladeed wax ka qabato, Haddii ay sidani sii socoto waxaa hargeysa iyo magaalooyinka kaleba ku baddan doona dhalinyarta aan haybta iyo hiddo raaca lahayn oo dadka iyo dumarka dhac iyo xatooyada u geeysta, waxay noqon karaan beri ka maalin kuwo dad gaar ahi u adeegsadaan u jeedooyin nabad gelyada halis ku ah, sidoo kale mida ugu xun uguna ayaanka darran ayaa ah, in dhaqankii wanaagsanaa ee islaamnimada iyo kii somalinimadu meesha ka baxo, oo aakhirka ay ku dambeyaan dad iyo dhalinyar xumaanta iyo xashiishadaha ay cabayaan lasoo dhex gala bulshada inteeda kale haddii aan si ka fiirsi leh aan wax looga qaban, Ciidanka booliskuna waa in ay gutaan masuuliyadooda, waayo dhacdadan oo kale waa waxa loogu talo galay in ay meesha kasaaraan.
“Rabi xaqa iyo dariiqa toosan ha ina waafajiyo”
Wabilaahi tawfiiq
Suxufi, Qoraa madax banaan
Mr.Hamse Bashe (Wiyeer-yare)
E-mail: Xamse18@gmail.com
Hargeysa-Somaliland
